Verkiezingen zijn voor Socialisten een belangrijke graadmeter van het politiek bewustzijn van de arbeidersklasse. Indien het enigszins mogelijk is, is deelname aan verkiezingen dus belangrijk. Niet omdat we denken via parlementaire politiek zoveel belangrijke dingen voor elkaar te kunnen brengen, maar vooral ook om ons idee van klassenonafhankelijke politiek onder de aandacht te brengen in een periode dat meer mensen willen nadenken over hun politiek. Maar deelname staat niet los van ander politiek werk, zoals de opbouw van duurzame zelforganisatie in buurten, de vakbeweging en sociale bewegingen. We moeten constateren dat we als Socialisten Utrecht nog onvoldoende geworteld zijn in de gehele provincie, daarom hebben we besloten om niet aan de provinciale verkiezingen op 15 maart 2023 mee te doen.
Crisis op links
Sinds 2006 gaat links in Nederland hard achteruit. Volgens Socialisten Utrecht komt dit vooral doordat linkse partijen zichzelf verantwoordelijk hebben gemaakt voor de afbraak van sociale rechten en de vermarkting van nutsvoorzieningen. Voor een groot deel van de arbeidersklasse heeft ze daarmee haar vertrouwen volledig verspeeld. Op landelijk niveau hebben we dat gezien met de deelname van de PvdA aan Balkenende IV (2007-2010) en Rutte II (2012-2017), maar ook de steun van GroenLinks bij de afschaffing van de studiefinanciering is hier een voorbeeld van. Ook op provinciaal niveau blijven ze vasthouden aan het idee, dat het beter is dat zij de afbraak van het openbaar vervoer organiseren in plaats van dat ze de verantwoordelijkheid daarvoor aan rechts overlaten. Met het aflopen van de concessie van het openbaar vervoer had de provincie Utrecht de mogelijkheid om het ov uit de markt te halen en het zelf uit te voeren, maar op geen enkel moment waren GroenLinks en de PvdA bereid om hier zelfs maar de discussie over te voeren. Ook was er nul bereidheid om het ov na corona weer uit de negatieve spiraal, door de afschaling van de dienstregeling, te halen door extra te investeren.
Een neveneffect van het verspelen van het vertrouwen is de enorme groei van extreem-rechts. Maar het is een misvatting dat het bij deze verkiezingen voor de Provinciale Staten (en daarmee indirect voor de Eerste Kamer) erom gaat of Rutte IV linksom of rechtsom een meerderheid haalt in de Eerste Kamer. De bereidheid van vooral de VVD en CDA om rechtsom te gaan is groot. Daarmee zitten ze in de perfecte positie om verdeel en heers te spelen en is de kans groot dat het zogenaamde linkse blok zichzelf opnieuw verantwoordelijk maakt voor verdere afbraak.
In plaats van deze strategie is het volgens Socialisten Utrecht noodzakelijk dat links een klassenonafhankelijke politiek voert. Dat ze de zelforganisatie in buurten, vakbonden en sociale bewegingen versterkt en daarmee weer langzaamaan het vertrouwen van het overgrote deel van de bevolking, de arbeidersklasse, terugwint. Hiervoor is geduld noodzaak.
Helaas sluiten Partij voor de Dieren en de Socialistische Partij de strategie van GroenLinks en de PvdA niet geheel uit, maar programmatisch stelt de SP zich veel duidelijker op met haar pleidooi voor de oprichting van een provinciaal energiebedrijf en een provinciaal ov-bedrijf. De Partij voor de Dieren heeft hierin meestal wel met de socialistische Statenfractie meegestemd, maar haar programma zwijgt over deze onderwerpen. Daarnaast heeft de Utrechtse SP-fractie zich principieel opgesteld door in de praktijk samen te blijven werken in een ongedeelde socialistische fractie samen met de fractiegenoot die door de landelijke partij geroyeerd was.
Kortom: deze verkiezingen gaan niet alleen over het bestrijden van extreemrechts. Een stem op de SP is een stem waarmee we het belang van klassenonafhankelijke politiek het meest tot uitdrukking kunnen laten komen, ondanks alles. Hierop zullen we de SP de komende jaren ook beoordelen.